Nhiều dự án trọng điểm chậm tiến độ, gây lãng phí

Tiết kiệm kinh phí, vốn nhà nước hơn 72.000 tỷ đồng

Trình bày Báo cáo, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí được đẩy mạnh và phát huy trên nhiều lĩnh vực, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác và sử dụng các nguồn lực cho đầu tư, phát triển.

Mặc dù có rất nhiều khó khăn, thách thức, kinh tế nước ta vẫn tăng trưởng dương 2,58%; kinh tế vĩ mô ổn định, 7/12 chỉ tiêu kinh tế - xã hội chủ yếu đạt và vượt kế hoạch; các cân đối lớn của nền kinh tế, nhất là cân đối thu, chi ngân sách nhà nước (NSNN) được bảo đảm, thu NSNN đạt trên 1,568 triệu tỷ đồng, vượt 16,8% dự toán.

Nhờ chủ động trong điều hành, các nhiệm vụ chi NSNN năm 2021 đã cơ bản hoàn thành mục tiêu đề ra, tổng số chi NSNN năm 2021 ước đạt hơn 1,8 triệu tỷ đồng, bằng 110% dự toán, đáp ứng kịp thời nhiệm vụ chi.

Toàn cảnh Phiên họp. Ảnh: TH

Tổng số tiết kiệm kinh phí, vốn nhà nước năm 2021 theo báo cáo của các bộ, ngành, địa phương là hơn 72.000 tỷ đồng, một số địa phương có kết quả cao trong tiết kiệm kinh phí ngân sách.

Công tác quản lý, mua sắm tài sản công tại các bộ, ngành và địa phương năm 2021 tiếp tục chuyển biến, đảm bảo chặt chẽ, tiết kiệm.

Bên cạnh đó, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công nhanh trong những tháng cuối năm thể hiện nỗ lực của Chính phủ, bộ, ngành, địa phương trong việc thực hiện kế hoạch đầu tư công năm 2021. Nhiều bộ, cơ quan, địa phương có kết quả giải ngân đạt trên 95% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao như: Ngân hàng Phát triển (100%),  Bộ Tài chính (96,89), Tiền Giang (98,9%), Hưng Yên (98%), Hải Phòng (97%), Bình Thuận (96,7%)....

Công tác sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế tiếp tục được đẩy mạnh và đạt nhiều kết quả, hoàn thành vượt mục tiêu tinh giản biên chế 10% Bộ Chính trị đề ra tại Nghị quyết số 39-NQ/TW. Năm 2021, biên chế công chức giảm 10,01%, biên chế sự nghiệp giảm 11,67%, số người hoạt động không chuyên trách, thôn, tổ dân phố giảm 46,64% so với năm 2015.

Công tác sắp xếp trụ sở, nhà, đất công được các bộ, cơ quan trung ương, địa phương quan tâm thực hiện; khai thác diện tích dôi dư, chuyển mục đích sử dụng đất để nâng cao hiệu quả sử dụng. Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công tiếp tục được cập nhật, vận hành…

Còn lãng phí lớn về nguồn lực NSNN

Trình bày báo cáo thẩm tra, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách (TCNS) Phạm Thúy Chinh cho biết: Ủy ban cơ bản thống nhất với đánh giá của Chính phủ về công tác THTK,CLP năm 2021.

Tuy nhiên, Ủy ban TCNS chỉ ra: Công tác lập, chấp hành dự toán còn hạn chế; tình trạng chưa phân bổ chi tiết vốn ngân sách Trung ương  (NSTW), chưa phân bổ hết vốn ngân sách địa phương, giải ngân chậm nguồn vốn ODA chưa được khắc phục, làm giảm hiệu quả sử dụng vốn.

Tình trạng thất thu thuế do buôn lậu, gian lận thương mại, chuyển giá trên một số lĩnh vực vẫn còn diễn biến phức tạp, kéo dài, chậm được khắc phục; việc quản lý thuế đối với các hoạt động kinh doanh trên nền tảng số còn nhiều bất cập.

Thêm vào đó, công tác đấu thầu mua sắm và mua sắm tập trung còn nhiều bất cập, như: quy trình, thủ tục đấu thầu phức tạp, gây lãng phí về thời gian, làm chậm tiến độ triển khai các dự án đầu tư, mua sắm; đấu thấu qua mạng đạt tỷ lệ thấp, chưa đảm bảo lộ trình; hiệu quả và kết quả tiết kiệm qua đấu thầu chưa được đánh giá đầy đủ; quy định về mua sắm tập trung còn nhiều bất cập.

Đáng chú ý, việc chậm triển khai và phân bổ vốn Chương trình mục tiêu quốc gia gây lãng phí lớn về nguồn lực NSNN và ảnh hưởng đến khả năng giải ngân vốn đầu tư công năm 2022. Việc chậm trễ đã tác động đến thực hiện các mục tiêu tăng trưởng, giảm hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, ảnh hưởng rất lớn đến mục tiêu hỗ trợ người nghèo, người yếu thế, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, những địa bàn khó khăn; gây lãng phí lớn về nguồn lực NSNN và ảnh hưởng đến khả năng giải ngân vốn đầu tư công năm 2022.

Việc giải ngân chậm nguồn vốn ODA diễn ra trong nhiều năm. Phân bổ, giao kế hoạch vốn không sát với thực tế dẫn đến trong năm 2021, nhiều bộ, cơ quan trung ương và địa phương đề nghị điều chỉnh giảm số vốn được giao.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Phạm Thúy Chinh trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: TL

Tiến độ thực hiện, khả năng hoàn thành một số dự án trọng điểm, công trình quan trọng quốc gia còn chậm, gây lãng phí nguồn lực, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội như: Dự án xây dựng tuyến tàu điện ngầm số 2 Thành phố Hồ Chí Minh, tuyến Bến Thành - Tham Lương được phê duyệt năm 2010, đến tháng 10/2021 lũy kế giải ngân vốn ODA chỉ đạt 2,5%, vốn đối ứng chỉ đạt 2,09%. Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt đô thị thành phố Hà Nội tuyến 2, đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo được phê duyệt năm 2008, hiện nay vẫn đang làm thủ tục phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư từ 19.555 tỷ đồng lên 35.679 tỷ đồng, lũy kế giải ngân đến tháng 8/2021 chỉ đạt 974 tỷ đồng. Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành không đảm bảo tiến độ quy định tại Nghị quyết số 53/2017/QH14 của Quốc hội.

Tình trạng buông lỏng quản lý ở một số địa phương, để xảy ra vi phạm pháp luật về đất đai như lấn chiếm, tự ý chuyển mục đích sử dụng đất, xây dựng công trình trái phép… chưa được kiểm tra, ngăn chặn, xử lý kịp thời. Còn vi phạm pháp luật về quản lý đất đai; xác định giá đất; giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất được phát hiện qua kiểm tra như tỉnh Bình Dương, Khánh Hòa…

Siết chặt kỷ luật, kỷ cương; xử lý nghiêm các hành vi gây thất thoát, lãng phí trong quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên

Nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế, tháo gỡ những vướng mắc, Ủy ban Tài chính, Ngân sách kiến nghị Chính phủ cần khắc phục những tồn tại, hạn chế qua nhiều năm trong việc ban hành Chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Nội dung của Chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí bảo đảm đầy đủ theo quy định, phù hợp với đặc điểm của bộ, cơ quan trung ương, địa phương, đơn vị và có sự điều chỉnh theo tình hình, nhiệm vụ; có chỉ tiêu định lượng cụ thể làm cơ sở đánh giá hiệu quả thực hành tiết kiệm cũng như hành vi lãng phí. Cùng với đó, nâng cao năng lực phân tích dự báo, đánh giá đúng tình hình tạo cơ sở vững chắc trong việc lập dự toán ngân sách nhà nước hàng năm.

“ Cần quyết liệt chỉ đạo đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, 03 Chương trình mục tiêu quốc gia và các dự án quan trọng quốc gia. Kiên quyết điều chuyển vốn của các dự án chậm giải ngân để bổ sung vốn cho những dự án giải ngân tốt, có nhu cầu vốn”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban TCNS nêu rõ.

Ủy ban Tài chính, Ngân sách cũng kiến nghị xử lý nghiêm các hành vi gây thất thoát, lãng phí trong quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên. Kiên quyết thu hồi đất của các dự án chậm đưa vào sử dụng, đất để hoang hóa, đất sử dụng không đúng mục đích, hàng năm báo cáo Quốc hội kết quả thực hiện.

Mặt khác, siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra cán bộ, công chức thực thi công vụ để nâng cao chất lượng, hiệu quả phục vụ người dân của cơ quan hành chính nhà nước…/.