Cân nhắc quy định “phân tuyến” trưng cầu giám định tư pháp

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp bổ sung quy định theo hướng “phân tuyến” việc trưng cầu và tiếp nhận trưng cầu giám định tư pháp lần đầu theo thứ tự cấp tỉnh, khu vực và Trung ương nhằm giải tải áp lực cho các cơ quan ở Trung ương.

Chiều ngày 19/9, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 37, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp. 

Trình bày Tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long nêu rõ, mục đích của việc sửa đổi, bổ sung Luật giám định tư pháp năm 2012 là nhằm tiếp tục hoàn thiện thể chế về giám định tư pháp, phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2.6.2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, đồng thời thực hiện chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng; nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác giám định tư pháp, bảo đảm đáp ứng tốt hơn nữa yêu cầu giám định của hoạt động tố tụng nói chung và trong giải quyết án tham nhũng, kinh tế nói riêng.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long trình bày Tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp. Ảnh: Quang Khánh.

Cụ thể, Dự án Luật bổ sung 03 điều; sửa đổi, bổ sung 05 điều; sửa đổi, bổ sung 17 khoản và 14 điểm về căn cứ trưng cầu giám định; cách thức trưng cầu và “phân tuyến” thực hiện giám định trong trường hợp vụ việc giám định liên quan đa ngành, đa lĩnh vực; trách nhiệm của cơ quan trưng cầu giám định, cơ quan thực hiện giám định; thẩm quyền trưng cầu và thực hiện giám định; thời hạn giám định; xử lý vi phạm trong hoạt động giám định tư pháp; trách nhiệm của các bộ, ngành chủ quản đối với hoạt động giám định tư pháp; việc áp dụng quy định của Luật này trong thực hiện giám định theo trưng cầu của cơ quan thanh tra.

Khoản 4 Điều 25 dự thảo Luật bổ sung quy định theo hướng “phân tuyến” việc trưng cầu và tiếp nhận trưng cầu giám định tư pháp lần đầu theo thứ tự cấp tỉnh, khu vực và Trung ương. 

Theo Bộ trưởng Lê Thành Long, quy định này nhằm khắc phục tình trạng cơ quan tố tụng khi giải quyết các vụ án kinh tế, tham nhũng, chỉ tập trung trưng cầu một số bộ, cơ quan ngang bộ, mà ít trưng cầu cơ quan, tổ chức giám định tư pháp ở địa phương, gây quá tải cho các cơ quan Trung ương.  

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho hay: Quan điểm của cơ quan thẩm tra cho rằng, việc bổ sung quy định này là không cần thiết, vì theo Báo cáo tổng kết thi hành Luật Giám định tư pháp cho thấy, hệ thống tổ chức giám định tư pháp công lập về pháp y, pháp y tâm thần và kỹ thuật hình sự hiện nay đang đáp ứng tốt yêu cầu của hoạt động tố tụng và không có vướng mắc lớn. Đối với việc giám định tư pháp theo vụ việc, số lượng trưng cầu giám định vụ việc trong các vụ án kinh tế, tham nhũng tại các bộ, cơ quan ngang bộ chiếm tỷ lệ rất nhỏ, không đủ cơ sở để xác định quá tải công việc. Hơn nữa, trưng cầu giám định là hoạt động mang tính chuyên môn, khoa học, theo quy định tại khoản 4 Điều 41 Luật Giám định tư pháp, các tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc do các bộ, cơ quan ngang bộ công nhận và công bố, không phân cấp Trung ương và địa phương. Việc trưng cầu tổ chức giám định, người giám định theo vụ việc nào là quyền lựa chọn của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng nhằm đáp ứng yêu cầu giải quyết vụ án cụ thể. Việc bổ sung quy định trên tạo ra sự mâu thuẫn giữa Điều 21 và Điều 25 của Luật.

Đồng quan điểm, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Duy Ngọc cho rằng hoạt động giám định tư pháp là hoạt động độc lập. Cơ quan tiến hành tố tụng có quyền lựa chọn tổ chức hoặc cá nhân thực hiện giám định phù hợp với tính chất, yêu cầu của vụ việc cần giám định. Nếu "phân tuyến" như dự thảo sẽ không đảm bảo được hoạt động độc lập, khách quan.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Thị Phương Hoa lại nêu thực trạng thời gian vừa qua Bộ nhận được rất nhiều yêu cầu giám định tư pháp, trong khi nhân lực để thực hiện có hạn. Để đáp ứng được tất cả các đề xuất của địa phương, trung ương, về phía Bộ đang rất quá tải. "Cần có quy định "phân tuyến", bởi nếu chuyển hết việc về Trung ương rất khó"", bà Hoa nêu quan điểm.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân lưu ý: Nếu bổ sung quy định này, nên cân nhắc xem có phù hợp với Bộ luật tố tụng hình sự và quyền lựa chọn của cơ quan tố tụng trong trưng cầu giám định tư pháp để bảo đảm kết quả giám định tư pháp.../.

Nguồn: dangcongsan.vn